Hội thảo quốc tế về “Sử dụng lò phản ứng nghiên cứu”

Trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác hạt nhân Châu Á (FNCA - Forum for Nuclear Cooperation in Asia), Viện Nghiên cứu hạt nhân (NCHN) thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (NLNTVN) đã phối hợp với Hiệp hội Nghiên cứu An toàn hạt nhân (NSRA), Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ (MEXT) của Nhật Bản tổ chức Hội thảo quốc tế về “Sử dụng Lò phản ứng nghiên cứu”.

Hội thảo diễn ra từ ngày 09 đến 12 tháng 9 năm 2025 tại Viện NCHN (tỉnh Lâm Đồng) kết hợp hình thức trực tiếp và trực tuyến, với sự tham gia của 43 đại biểu đến từ 11 quốc gia thành viên của Diễn đàn FNCA. Trong đó, 21 đại biểu quốc tế tham dự trực tiếp, 4 đại biểu tham dự trực tuyến, cùng 18 đại biểu Việt Nam là các cán bộ điều phối viên Dự án, nghiên cứu viên của Viện. Hiện nay FNCA có 13 thành viên và Việt Nam là thành viên chính thức của tổ chức này từ năm 1996.

Toàn cảnh Hội thảo

Trong khuôn khổ của Diễn đàn, Dự án Sử dụng Lò phản ứng nghiên cứu (RRU) được xác định là trọng tâm, hướng đến tối ưu hóa việc khai thác các lò phản ứng nghiên cứu hiện có và mở rộng các ứng dụng mới. Dự án đã được triển khai từ năm 2017 thông qua việc sáp nhập hai dự án trước đó. Với tính đa dụng, các lò phản ứng được khai thác cho nhiều mục đích quan trọng như phân tích kích hoạt neutron (NAA), sản xuất đồng vị phóng xạ, ứng dụng trong y học hạt nhân và nghiên cứu vật liệu.

Tại phiên khai mạc, TS Cao Đông Vũ - Viện trưởng Viện NCHN, Điều phối viên FNCA của Việt Nam - đã phát biểu khai mạc Hội thảo, chào mừng các đại biểu quốc tế, đồng thời bày tỏ niềm vinh dự khi Việt Nam đăng cai tổ chức sự kiện quan trọng này, qua đó góp phần tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực khoa học và công nghệ hạt nhân.

TS Cao Đông Vũ –Viện trưởng Viện NCHN, Điều phối viên FNCA của Việt Nam phát biểu khai mạc Hội thảo

Tiếp đó, TS Tamada Masao - Điều phối viên FNCA của Nhật Bản - đã có bài phát biểu quan trọng, tổng kết những thành tựu nổi bật của Dự án Sử dụng lò phản ứng nghiên cứu. Ông nhấn mạnh các kết quả đáng ghi nhận trong lĩnh vực phân tích kích hoạt neutron (NAA) cùng những ứng dụng hiệu quả trong lĩnh vực môi trường và y tế. Bên cạnh việc khẳng định tầm quan trọng của việc nâng cao kỹ năng chuyên môn và phát triển nguồn nhân lực, ông cũng định hướng tăng cường hoạt động nghiên cứu & phát triển (R&D), đồng thời mở rộng sự tham gia của các đơn vị ứng dụng. TS Tamada kỳ vọng các đại biểu cùng thảo luận để xác định lộ trình cụ thể trong năm cuối của giai đoạn này, qua đó đảm bảo tính hữu ích và sự phát triển bền vững của dự án.

TS Tamada Masao, Điều phối viên FNCA của Nhật Bản phát biểu tại Hội thảo

Trong các phiên chuyên đề, Hội thảo được chia thành hai nhóm chính để đại diện các quốc gia thành viên trình bày những kết quả đạt được trong thời gian qua, thảo luận, trao đổi chuyên sâu và đề xuất kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo. Nhóm thứ nhất tập trung vào chủ đề Phân tích kích hoạt nơtron (NAA) phục vụ bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và các lĩnh vực liên quan. Nhóm thứ hai thảo luận về các ứng dụng khác của Lò phản ứng nghiên cứu (Non-NAA) như sản xuất đồng vị phóng xạ, khoa học vật liệu, cũng như tiến độ thực hiện các dự án lò phản ứng nghiên cứu mới.

Đây là dịp quan trọng để các thành viên cùng nhau đánh giá toàn diện tiến độ dự án, chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời đề xuất những giải pháp hiệu quả nhằm tháo gỡ khó khăn, hướng tới hoàn thành xuất sắc các mục tiêu đã đề ra của dự án.

Các nhóm trao đổi, thảo luận

Tiếp tục chương trình làm việc, trong phiên toàn thể ngày cuối, các chuyên gia của Viện NCHN và MEXT (Nhật Bản) đã trình bày một số báo cáo chuyên đề quan trọng. Nội dung tập trung vào hợp tác hạt nhân quốc tế và sự đóng góp cho các quốc gia châu Á; hiện trạng và hoạt động triển khai của Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt; nghiên cứu và sản xuất đồng vị phóng xạ phục vụ y tế; cùng với hoạt động đào tạo và nghiên cứu Vật lý hạt nhân sử dụng chùm neutron. Các báo cáo đã mang đến bức tranh toàn diện về vai trò của hợp tác quốc tế trong phát triển nguồn nhân lực, củng cố hạ tầng nghiên cứu và mở rộng ứng dụng hạt nhân trong y tế, nông nghiệp và công nghiệp. Đồng thời, những kết quả này cũng khẳng định đóng góp thiết thực của Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt đối với sự phát triển khoa học và công nghệ hạt nhân tại Việt Nam.

Các chuyên gia trình bày tại Hội thảo

Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS Tamada Masao đã bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới Viện NCHN với vai trò chủ nhà đã chuẩn bị chu đáo và tổ chức thành công Hội thảo. Ông cũng nhấn mạnh rằng những kết quả tích cực đạt được của dự án không chỉ củng cố mạng lưới hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia thành viên, mà còn thể hiện rõ ràng năng lực chuyên môn và tinh thần cống hiến không ngừng của đội ngũ các nhà khoa học tham gia dự án.

Một số hình ảnh đại biểu tham quan Viện NCHN

Tác giả bài viết: Thúy Quỳnh

Ảnh: Lê Anh

Nguồn tin: Viện NCHN