Thành lập theo Quyết định số 64-CP ngày 26/4/1976 của Thủ tướng Chính phủ, Viện có nhiệm vụ quản lý, vận hành và khai thác Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt và các công cụ khoa học khác để đẩy mạnh các nghiên cứu khoa học và triển khai kỹ thuật và công nghệ hạt nhân góp phần phát triển KT-XH; xây dựng và phát triển tiềm lực về cơ sở vật chất  - kỹ thuật và nhân lực; bảo đảm an toàn cho hoạt động của Viện và hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ sở bức xạ khác, góp phần bảo đảm sự phát triển bền vững của ngành năng lượng nguyên tử; tham gia nghiên cứu đưa điện hạt nhân vào Việt Nam. Với tiềm lực hiện có về cơ sở vật chất và đội ngũ gần 200 CBCNV, Viện có khả năng tham gia đào tạo cán bộ khoa học công nghệ hạt nhân; Viện là một trong các cơ sở đào tạo NCS chuyên ngành vật lý lý thuyết, vật lý hạt nhân nguyên tử, hoá phân tích, hoá phóng xạ và hoá vô cơ.